Dobór pompy ciepła do nowego i modernizowanego domu - na co zwrócić uwagę?

Pompy ciepła stanowią bardzo dobre rozwiązanie grzewcze zarówno w przypadku nowych, jak i termo modernizowanych domów. Dobór pompy ciepła różni się jednak w zależności od tego, czy trafia ona do nowego, czy modernizowanego domu. Dla projektanta zmienia ię również dostęp do dokumentów, które będą dla niego pomocne w przypadku doboru pompy ciepła. Na co zwrócić uwagę podczas doboru pompy ciepła? Które informacje będą kluczowe?

Co jest kluczowe by dobrze dobrać pompę ciepła do domu?

Bez względu na to, czy pompa ciepła dobierana jest do nowego czy modernizowanego domu, projektant powinien zwrócić uwagę na to, czy posiada wszystkie potrzebne informacje, które pozwolą mu stwierdzić, czy dane urządzenie sprosta potrzebom cieplnym budynku, a więc zapewni komfort termiczny jego mieszkańcom. Kluczowe jest to, czy skrajne parametry pracy urządzenia będą odpowiadały instalacji, która znajduje się lub będzie się znajdowała w budynku. W związku z tym, jedną z najbardziej podstawowych informacji, których potrzebuje projektant, jest zapotrzebowanie budynku na moc. Jest to wartość podawana w kW, która mówi o tym, jaką moc należy dostarczyć do budynku, aby pokryć jego straty przez przenikanie i wentylację. Definiują one to, jak budynek będzie się zachowywał w okresie grzewczym, a w szczególności zimą. Wśród innych potrzebnych informacji można wymienić charakterystykę energetyczną budynku, czyli dokument urzędowy, który zawiera informacje o tym, ile energii jest potrzebne, aby ogrzać budynek.

Bardzo ważną kwestią zawartą w charakterystyce energetycznej budynku są trzy parametry: 

• EU - energii użytkowej, 
• EK - energii końcowej,
• EP - energii pierwotnej. 

Parametr EP definiuje, czy dany budynek spełnia wytyczne zawarte w Warunkach Technicznych. Mówi on, ile energii zawartej w paliwie oraz tej potrzebnej do jego produkcji musi zostać dostarczone do budynku. EK odpowiada za energię, za którą trzeba zapłacić w postaci ilość zużytej energii elektrycznej. Z punktu widzenia doboru pompy ciepła najważniejszy jest jednak wskaźnik EU – energii użytkowej, który definiuje zapotrzebowanie budynku na energię i mówi o tym, ile w praktyce musimy dostarczyć energii do budynku, żeby pokryć straty przez przenikanie, wentylację, itp. Ten wskaźnik pozwala na przeliczenie zapotrzebowania na moc w warunkach projektowych. Z kolei współczynnikiem, który pozwala na przeliczenie energii użytkowej na energię końcową jest współczynnik SCOP, czyli średnioroczna sprawność pompy ciepła.

Dane dotyczące zapotrzebowania budynku na moc zawarte w warunkach projektowych powinny być spójne z danymi uwzględnionymi w charakterystyce energetycznej budynku. Jeśli nie są, to projektant powinien sam przeprowadzić obliczenia. Aby to zrobić, potrzebne mu będą rzuty budynku, które pozwolą na określenie rzeczywistej powierzchni ogrzewanej, a także dane dotyczące przegród: materiał, z którego są wykonane oraz ich parametry. 

Kolejnymi istotnymi kwestiami podczas doboru pompy ciepła, jest oczywiście planowana technologia wybranego urządzenia, a także rodzaj wentylacji zastosowanej w budynku lub uwzględnionej w projekcie. Znaczenie ma również kształt instalacji ogrzewania w budynku, rozwiązania hydrauliczne, a także liczba akcesoriów, które mają się znaleźć w maszynowni. Pompy ciepła najlepiej współpracują z ogrzewaniem płaszczyznowym, ale mogą również współpracować z grzejnikami. Warto jednak zwrócić uwagę, że wydajność odbiorników zależy od tego, jaka ma być temperatura w pomieszczeniach. Im mniejsza jest różnica między temperaturą grzejnika, czy powierzchni podłogi w przypadku ogrzewania płaszczyznowego, tym mniejsza jest wydajność tego odbiornika (źródła ciepła w pomieszczeniu). W związku z tym, jeśli planowana jest wyższa temperatura pracy pompy ciepła, to powinno to zostać uwzględnione nie tylko w jej mocy, ale również przy projektowaniu instalacji podłogowej Zmniejszony powinien zostać rozkład rur w ogrzewaniu podłogowym, a w przypadku grzejników zwiększona ich powierzchnia, aby mogły dostarczyć więcej energii.

Pompy ciepła to urządzenia, które oprócz ciepła w budynku, mogą zapewniać również ciepłą wodę użytkową. W związku z tym, przed doborem, projektant musi wiedzieć, ile osób mieszka w budynku oraz ile jest punktów poboru wody w budynku. Dzięki temu, będzie mógł uwzględnić moc potrzebną do przygotowania c.w.u. w ostatecznej mocy urządzenia.

Zapotrzebowanie na moc w nowym i istniejącym budynku, a właściwy dobór pompy ciepła.

Zapotrzebowanie budynku na moc to kwestia, która pokazuje kluczową różnicę między doborem pompy ciepła do nowego i modernizowanego domu. W przypadku stosunkowo nowych budynków, które nie wymagają termomodernizacji, a właściciele jedynie chcą wymienić źródło ciepła i posiadają aktualny projekt domu, który jasno określa jakie jest zapotrzebowanie budynku na moc i ciepło, to projektant może z niego skorzystać dokładnie w taki sam sposób, jak w przypadku nowego budynku. Sytuacja wygląda jednak zupełnie inaczej w przypadku budynku, który został zmieniony względem projektu, np. przeszedł termomodernizację, wymianę stolarki okiennej czy drzwiowej. W takim przypadku, projektant przed doborem urządzenia powinien bezwzględnie wykonać obliczenia zapotrzebowania budynku na moc na podstawie faktycznych, rzeczywistych parametrów przegród i na podstawie obecnego stanu budynku, a nie stanu uwzględnionego w projekcie. W tym celu najlepiej przeprowadzić audyt energetyczny budynku. 

Czy audyt energetyczny jest niezbędny? 

Audyt energetyczny to opracowanie określające w precyzyjny sposób zakres, parametry techniczne oraz ekonomiczne potencjalnej inwestycji, zawierające rekomendacje co do przyjęcia rozwiązań optymalnych z punktu widzenia ekonomiki przedsięwzięcia. To właśnie audyt energetyczny pozwoli na odpowiedni dobór pompy ciepła do modernizowanego domu. Jego wykonanie nie jest kosztowną kwestią, gdyż w praktyce wynosi około 1000 zł. To niewielki koszt, gdy weźmiemy pod uwagę, ile informacji możemy dzięki temu dokumentowi uzyskać. Co więcej, na audyt energetyczny można otrzymać nawet 1000 zł dofinansowania w programie Czyste Powietrze - do 100% poniesionych kosztów. Oznacza to, że koszt poniesiony na audyt może inwestorowi się w całości zwrócić.

Warto jednak pamiętać, że jeśli inwestor zdecyduje się na przeprowadzenie audytu w ramach programu, to musi zrealizować wszystkie przedsięwzięcia w nim wskazane.

Jeśli więc właściciel budynku nie zleci wykonania audytu energetycznego, to projektantowi w doborze pompy ciepła pomogą wszelkie informacje, które pozwolą określić powierzchnię ogrzewaną oraz dane dotyczące przegród zewnętrznych, łącznie z projektem budowlanym budynku. W tym przypadku znacząca może być rozmowa z właścicielem budynku, który był przy jego modernizacji i jest w stanie potwierdzić, jakie materiały zostały zastosowane i jaki był stopień realizacji inwestycji. Warto jednak być czujnym, gdyż właściciel budynku nie musi mieć wiedzy na temat budownictwa i techniki grzewczej. Przykładowo, jednym z częstszych błędów popełnianych przez właścicieli budynku jest pominięcie piwnicy i poddasza nieużytkowego przy podawaniu powierzchni budynku. W związku z tym, podane przez właściciela informacje powinno się zweryfikować.

W przypadku modernizowanego domu, w którym wymieniane jest źródło ciepła należy jeszcze wziąć pod uwagę dane dotyczące istniejącego źródła ciepła. Należy sprawdzić roczne zużycie paliwa, technologię i jej sprawność, a także zweryfikować schemat istniejącej instalacji C.O. W tym aspekcie często pojawia się pytanie, czy w przypadku modernizacji systemu grzewczego konieczna jest wymiana grzejników? Warto podkreślić, że nie jest ona konieczna, ale wymagana jest weryfikacja w jaki sposób one pracują i z jaką temperaturą w trakcie zimy. Wielu inwestorów ma grzejniki przewymiarowane do tego stopnia, że powinny one bez problemu pozwolić na pracę z pompą ciepła przy temperaturze 45-50 st C. Nie powinno być problemu szczególnie jeśli grzejniki były zainstalowane jeszcze przed termomodernizacją budynku, czyli były zaprojektowane do budynku, którego zapotrzebowanie na energię było trzykrotnie wyższe niż po termomodernizacji. Szczególnie w przypadku modernizacji warto zweryfikować czy dobrana pompa ciepła osiąga odpowiednią temperaturę wody kotłowej w warunkach projektowych, a także jaką rzeczywistą mocą grzewczą w takich warunkach dysponuje. Jest to szczególnie kluczowe ze względu na rozbieżność pomiędzy mocą nominalną urządzenia podawaną w warunkach A7W35 a dostępną mocą w warunkach np. A-20W55. Na rynku możemy spotkać zarówno urządzenia, które w takich warunkach osiągają 30-60% mocy, jak i takie które w takiej temperaturze zewnętrznej dysponują mocą nominalną. Częstym błędem jest brak weryfikacji tych parametrów na etapie doboru. Przykładem pomp ciepła, które zachowują zarówno wydajność jak i temperaturę medium grzewczego jest seria pomp ciepła Aquarea T-CAP, które dysponują wysoka mocą bez spadku temperatury wody grzewczej w niskich temperaturach zewnętrznych.

Dobór pompy ciepła - czy dokumenty wystarczą?

Podczas ostatecznego doboru pompy ciepła warto zwrócić uwagę na temperaturę wewnątrz budynku, której oczekują jego mieszkańcy. W każdej charakterystyce energetycznej budynku temperatura w pomieszczeniach z założenia wynosi 20 st. C dla pomieszczeń bytowych i 24 st. C w łazienkach. Dobierając pompę ciepła do budynku należy dowiedzieć się, jakiej temperatury oczekują jego mieszkańcy, gdyż podwyższenie temperatury wewnątrz budynku wprost przełoży się na zwiększone zapotrzebowanie na moc, a więc większą moc dobieranej pompy ciepła. Tak jak wcześniej wspomniano, przełoży się również na konieczność zmian w samej instalacji ogrzewania podłogowego, czy też instalacji grzejnikowej. Podobnie jak temperatura w pomieszczeniach, znaczenie będzie miała również wymagana temperatura ciepłej wody użytkowej, szczególnie że woda przygotowywana jest nie tylko w sezonie grzewczym, ale przez cały rok.

Więcej praktycznej wiedzy znajdziesz w naszym materiale wideo – kliknj na film.

Potrzebujesz wsparcia lub chcesz znaleźć akredytowanego instalatora - skontaktuj się z nami