De beste manier om als installateur mensen te overtuigen van de voordelen van een lucht/water-warmtepomp, is door er een in je eigen woning te plaatsen. Toen Ad Korevaar, jarenlang eigenaar van Derko Installatietechniek, een nieuwe woning liet bouwen twijfelde hij geen moment. Behalve installateur is hij nu ook eindgebruiker: zijn eigen woning is voorzien van een lucht/water-warmtepomp van Panasonic. 

Ad Korevaar en zijn vrouw vonden het erg belangrijk dat hun nieuwe woning zo duurzaam mogelijk zou worden. Er kwamen 42 pv-panelen op het dak, er is vloerverwarming aangelegd, en een lucht/water-warmtepomp van Panasonic geïnstalleerd. Anders dan bij de meeste woningprojecten is de keuze voor het klimaatsysteem nu volledig door de bewoners zelf gemaakt. Korevaar is dan ook geen 'gewone' eindgebruiker. Zijn bedrijf Derko Installatietechniek heeft hij na 14 jaar overgedragen aan zijn zoon, maar Korevaar senior helpt nog steeds in het bedrijf en heeft zijn passie voor installatietechniek gehouden. Geen wonder dus dat hij nauw betrokken was bij de bouw van zijn eigen woning; samen met zijn vrouw tekende hij voor de indeling en hij bepaalde  zelf welke installaties er in het huis zouden komen. 

Dat daarbij voor een lucht/water-warmtepomp werd gekozen heeft verschillende redenen, legt Korevaar uit. “We moeten in Nederland de transitie maken naar duurzame, elektrische systemen en afscheid nemen van aardgas als energiedrager voor verwarming. Maar er zijn ook meer technische overwegingen. Met een warmtepomp loop je geen risico's op koolmonoxidevergiftiging, wat bij CV-ketels altijd een issue blijft. En als een warmtepomp eenmaal is geïnstalleerd, is het onderhoud veel eenvoudiger en goedkoper, want het toestel heeft geen verbrandingskamers. Ik zag eigenlijk alleen maar voordelen.”

Ervaring

Op de achtergrond speelde ook nog een andere afweging mee. Korevaar wilde in zijn eigen woning ervaring opdoen met een lucht/water-warmtepomp, en hem daarna ook als demonstratieproject voor klanten van zijn installatiebedrijf gebruiken. Vanuit dat bedrijf was hij eerder al betrokken bij projecten met bodemgebonden warmtepompen. “Met lucht/water-warmtepompen had ik nog geen ervaring opgedaan, maar eigenlijk zie ik er meer potentie in”, zo vertelt hij. “De installatie is veel goedkoper dan die van grondgebonden systemen, en bovendien kun je op veel locaties niet boren. Het bronsysteem van een lucht/water-warmtepomp is minder complex; een buitenunit kun je vrijwel altijd wel kwijt. Het Panasonic-buitendeel van ons staat tegen de zijgevel van de woning. Inmiddels heb ik de geluidsproductie een paar keer gemeten; op 1 meter afstand blijft hij onder de 40 Db(A). Als je een paar meter verderop staat hoor je hem helemaal niet.”

All-electric

Het nieuwe huis, dat een vloeroppervlakte van ruim 100 vierkante meter heeft, wordt volledig all-electric verwarmd. De woning is dus niet aangesloten op het gasnet, wat betekent dat Korevaar daar geen vastrecht voor hoeft te betalen. Behalve pv-panelen en een warmtepomp is het pand voorzien van HR++ glas, CO2-gestuurde balansventilatie en een douche-wtw met een tapwaterboiler. De lucht/water-warmtepomp heeft een vermogen van 5 kilowatt. Volgens Korevaar zou de vloerverwarming ook door een warmtepomp met een kleiner vermogen kunnen worden gevoed, maar daar heeft hij bewust niet voor gekozen. “Voor warmtapwater hebben we nu een boilervat van 200 liter. Voor de vloerverwarming zou een  warmtepompvermogen van 3 kilowatt voldoende moeten zijn, maar dan zouden we voor het tapwater een veel groter boilervat moeten aansluiten dat minder snel op temperatuur is. Dat levert dus minder snel warm tapwater op, en comfort in de badkamer is natuurlijk ook van belang”. De warmtepomp kan in één stap warmtapwater van 55 ºC maken. Voor de vloerverwarming levert de installatie water van maximaal 28 ºC. “Dat kan ook worden ingesteld op 50 ºC, maar 28 ºC blijkt meer dan genoeg te zijn.” 

Overigens is Korevaar ervan overtuigd dat zijn lucht/water-warmtepomp ook in de winter voldoende comfort geeft. Uit berekeningen blijkt dat het systeem bij een buitentemperatuur van -15 ºC nog altijd 4,2 kilowatt vermogen kan leveren; nog altijd ruim voldoende om de woning te verwarmen en warmtapwater te maken. Overigens garandeert Panasonic zelfs bedrijfszekerheid tot een buitentemperatuur van -25 C. “Dat is op zich een mooie prestatie, al komt zo'n extreme temperatuur in Nederland natuurlijk nooit voor”, aldus Korevaar. 

De warmtepomp kan de woning ook koelen, maar Korevaar wil nog even experimenteren met de manier waarop hij dat inregelt. “Mijn ervaring is dat koeling via vloerverwarming niet altijd comfortabel is; het geeft al snel het gevoel dat er koude optrekt. We hebben in deze woning zowel op de begane grond als op de eerste verdieping vloerverwarming aangelegd. Mocht het in de zomermaanden nodig zijn, dan wil ik de begande grond koelen via de vloerverwarming op de bovenverdieping. Koeling straalt dan naar beneden in plaats van omhoog vanuit de vloer, In feite creëer je zo een soort koelplafond in de huiskamer. Overigens hebben we er bij de Noord/Zuid-orientatie van dit huis wel op gelet dat we in de zomer niet te veel zonlicht binnenkrijgen; op die manier beperken we de koelvraag.”

Demonstratieproject

Zoals gezegd had Korevaar voorheen nog nooit met lucht/water-warmtepompen gewerkt. De reden waarom hij bij zijn eerste lucht/water-project voor een warmtepomp van Panasonic koos, is vooral ingegeven door ervaringen met de airconditioning-systemen van deze fabrikant. “Ik ben erg tevreden over de kwaliteit van die producten, net als over de dienstverlening van de distributeur. Daar werk ik nu ruim tien jaar mee samen en heb goede ervaring met hun service en betrokkenheid opgedaan.” 

Terugblikkend op zijn eigen woningproject, is Korevaar blij met het resultaat: “We wonen hier inmiddels een paar maanden en zijn zeer tevreden over het wooncomfort. Voordat ik 100% zeker weet dat het huis echt energieneutraal is, moeten we uiteraard alle seizoenen hebben meegemaakt. Alle voortekenen zijn echter gunstig.” Korevaar wil zijn ervaring nu gaan delen: “Consumenten zien veel hobbels op de weg als het gaat om de overstap van een hr-ketel naar een warmtepomp. Dankzij dit project kan ik vanuit mijn persoonlijke situatie laten zien dat die angst onterecht is. Door in mijn eigen woning een lucht/water-warmtepomp te gebruiken, doe ik er niet alleen als installateur maar ook als eindgebruiker ervaring mee op. Dat biedt de mogelijkheid om mensen niet alleen te overtuigen van de duurzame technologie van een warmtepomp, maar ook van het comfort dat deze installatie biedt.”